KEY Ödemeleri

KEY ÖDEMELERI

Konut Edindirme Yardimi (KEY) ödemelerinin ne zaman yapilacagi henüz netlesmedi. Sosyal güvenlik uzmani Ali Tezel, ödemelerin Eylül-Ekim ayina dogru sarkabilecegini söyledi. Peki KEY’de ödemeler nasil yapilacak? Listede adi olmayanlar ne yapacak? Mirasçilar da KEY alabilir mi?

* KEY ALIP ALMAYACAGIMIZI NASIL ÖGRENEBILIRIZ?

* ÖDEMELER NASIL YAPILACAK?

* PARAMIZI NEREDEN ALABILIRIZ?

Bu konuyla ilgili, 31 Temmuz’dan sonra olmak kaydiyla veya 31 Temmuz’a kadar tasfiye halindeki Emlak Bankasi Anonim Sirketi yönetim kurulunca önce Resmi Gazete’de daha sonra da bir web sayfasinda vatandaslik numarasi girilerek ne kadar KEY ödemesi alinacagi hakkinda bilgi sahibi olabilirsiniz. Bu konuda www.keyodemeleri.com diye site var. Hak sahipleri ödeme tutarlarini T.C. kimlik numaralarini girerek bu siteden ögrenebilecek. Hak sahipleri kendilerine en yakin Ziraat Bankasi subesine giderek, T.C. kimlik numaralariyla KEY hesaplarinda biriken parayi alabilecek.

* KEY’LE ILGILI ÖDEMELER NE ZAMAN YAPILIR?

* KEY PARASINI NE ZAMAN ALABILIRIZ?

Bunun normal sartlarda -resmi açiklamayi söylüyorum- Devlet Bakani Mehmet Simsek tarafindan Emlak Bankasi yönetim kurulunun talebi üzerine 31 Temmuz’a kadar listelerin açiklanmasi ve alinacak paralarin açiklanmasi ertelendi. Tabii bu arada gayri resmi olarak Emlak Gayrimenkul Yönetim Kurulu Üyesi’nin açiklamasi vardi biliyorsunuz. Orada diyordu ki; “Bu paralarin 7 ila 20 Temmuz arasinda Ziraat Bankasi’nin ödenmesi mümkün” diyordu. Bu bana göre resmi açiklama sayilamaz. Çünkü daha top, Emlak Gayrimenkul Yatirim Ortakligi’na geçmedi. Ne zaman ki listeler açiklanir, listeler Resmi Gazete’de yayinlanir, o gün top Emlak Gayrimenkul Yatirim Ortakligi’na geçecek. Su anda bütün bu islemler tasfiye halindeki Emlak Bankasi Yönetim Kurulu’nda. Onlar da 31 Temmuz 2008’e kadar süreleri var. O tarihe kadar açiklayabilirler.

Su gün diye kesin bir tarih söylemek mümkün degil. Hatta 31 Temmuz’dan sonra da yasa degistirilerek bu sürenin -çünkü yasa ancak 31 Temmuz’a kadar uzatmaya izin veriyor daha fazla uzatmaya imkan vermiyor- Eylül-Ekim ayina dogru uzatilabilecegini tahmin ediyorum. Çünkü su anda iç borçlanmanin maliyeti çok yüksek yüzde 20’leri asmis durumda. Bu paralar da iç borçlanmaya ödenecegine göre, yüksek meblaglar ödenerek KEY’in ödenemeyecegini düsünüyorum. Tabii bu arada yerel seçimleri düsünürsek yerel seçimlere yakin bir tarihte ödenmesinin ödemeyi yapacak olan kisiler için daha uygun olacagini düsünebilirler.

* KEY’DE PARA YERINE HISSE SENEDI VERILEBILECEGI DE AÇIKLANDI. HANGISI DAHA AVANTAJLI, HISSE MI PARA MI?

Evet, yasa geregince Emlak Gayrimenkul Yatirim Ortakligi’ndan para alabileceginiz gibi her birimizin Emlak Gayrimenkul Yatirim Ortakligindan para degerimize düsen hisse alabilme hakkimiz da var. Herhangi bir hisseyi degil, sadece Emlak Gayrimenkul Yatirim Ortakligi hisselerini alabilirsiniz. Bu hisselerde toplam hisse degerleri -3 milyar YTL. Yani 3 katrilyon-. 3 katrilyon deger içinde bize düsen rakami bulursak; diyelim ki bize düsen bin YTL olsun, 3 milyarda bin YTL kadar bir hissemiz olacak demektir. Ne kadar hisse sahibi olacagina vatandaslar karar versin, biz buna devede kulak gibi diyebiliriz. Ben parayi tavsiye ederim. Sundan dolayi parayi tavsiye ederim: 2008 yilina kadar olan dönemde Emlak Gayrimenkul Yatirim Ortakligi degerini 4.67 kat arttirmis. Ama ayni dönemde özel sektör ve borsaya kote olmus sirketler degerlerini 10 ila 12 kat arttirmislar. Bu anlamda hisse senedi alirsak degerinin çok fazla artmayacagini düsünüyorum.

* ÖDEMENIN HAKKIMIZ OLAN PARA OLUP OLMADIGINI NASIL ANLAYACAGIZ?

Bunu anlamak çok zor ama söyle bir sey var; sayet kisi 1987 yilinda baslayan KEY ödemelerinde 95 yilinin sonuna kadar 9 yil adina araliksiz KEY ödenmisse açiklanan tavan rakam kadar almasi lâzim. Resmi rakamlar 1.400 YTL civarindaydi. 9 yil boyunca adina KEY ödenmisse ve açiklanan bu rakamdan daha az olirlarsa bu kisiler az aldiklarina kani olsunlar. Ama bu kisi 9 yildan daha az KEY ödenmis bir kisiyse, bunu hesaplamasi hemen hemen imkansiz.

* LISTEDE ADI OLAMAYANLAR NE YAPACAK?

Listede adi olmayanlar için iki sik var. Eger kisi özel sektörde çalisan birisiyse, bagli oldugu Sosyal Güvenlik Kurumu’na eski adiyla SSK’ya müracaat edecek. Kisi o tarihlerde kamuda çalismissa -ister kamu isçisi olsun, ister kamuda memur olsun, ister sözlesmeli olsun- çalistigi kamu kurumuna basvuracak. Zira Emlak Gayrimenkul Yatirim Ortakligi’nda olan bu senetlerin bu hisselerin liste bildirimlerini özel sektör çalisanlari için SSK yapti. Kamu çalisanlari içinde çalistiklari her bir kurum listeler halinde bildirdi.

Listeyi eksik bildiren kuruma müracaat edip,”O tarihlerde ben surada çalistim. Iste belgelerim” diyerek belgeyle müracaat etmesi gerekiyor. Belge ile müracaat ettikleri takdirde basvurduklari kendi durumlarina göre kamu kurumu veya SSK, belgeleriyle vatandasin getirdigi belgeleri kontrol edecek vatandasin itirazi dogruysa bu durumda Emlak Gayrimenkul Yatirim Ortakligi’na yeniden liste gönderip, “Bu kisi için su kadar ödenmesi gerekir, biz eksik bildirmisiz” diyecek.

Ancak kisinin getirdigi belgeyle kamu kurumunun veya SGK’nin elindeki belgeler uyusmuyorsa, kisinin itirazi reddedilecek. Bütün bunlardan sonra kisi yine içi rahat etmezse hatta daha da alacagi oldugunu düsünüyorsa yargi mercilerinde hakkini arama imkani da var. Özetle; Listelerde adlarini mutlaka kontrol etsinler; adlari varsa birinci basamagi geçtiler demektir. Adlarinin karsisindaki rakami kontrol etsinler. Rakama kani olmuyorlarsa ellerinde de belge bulunma ihtimali var ise o belgelerle bahsedilen kamu kurumlarina veya SSK’ya müracaat etsinler. Bundan da sonuç alamazlarsa bir mahkemeye gitmelerini tavsiye ederim.

* LOJMANDA KALAN MEMURLAR KEY’DEN YARARLANAMIYOR MU?

Evet o tarihte lojmanda kalanlar için KEY ödemesi yapilmadi.

* KARI KOCA DEVLET MEMURU ISE ÖDEME KIME YAPILACAK?

Kari ve koca ikisi de devlet memuru ise, ödeme sadece eslerden birine yapilacak. Tercih kullanilmazsa bu tercihin kocanin üzerinde oldugu kabul edildi. Tabii simdi onlardan bosananlar varsa sadece kocalari alacaklar, esleri alamayacaklar.

* KEY’I BIZZAT KENDIMIZ MI ALMALIYIZ?

* KEY’I BIR YAKINIMIZ ALABILIR MI?

* MIRASÇILAR KEY ALABILIR MI?

Kisi vefat etmisse, geride kalan mirasçilari ellerinde bulunan veraset ilamiyla bankadan kendi adlarina düsen hisselerini alabilirler. Kisi hâlâ sag ise normalde kendisinin gitmesi gerekiyor; nüfus cüzdaniyla. Ancak kisi kendi gitmek istemiyorsa noterden bir vekaletname düzenleyerek baskasinin gitmesini temin edebilir.

* ISVERENIN KEY ÖDEMELERINI ADIMIZA YATIRIP YATIRMADIGINI NASIL ANLARIZ?

* PARA ZORUNLU OLARAK KESILIYOR MUYDU?

* ISVEREN ÖDEME YAPMADIYSA YINE DE KEY ALMA HAKKIM VAR MI?

Kamu kurumlarinda çalisanlar için herhangi bir isçi sayisi olmaksizin herkesin KEY kesintisi ödemesi yapildi. Özel sektörde çalisanlar için ise 10 veya daha fazla isçi çalistiran isverenleri bu KEY ödemesini yapmasi gerekiyordu. Eger bu arkadaslarimiz 10 veya daha fazla isçi çalistiran isverenlerin yaninda çalismamislarsa adlarina KEY ödemesi yapilmamistir. 10 veya daha fazla isçi çalistiran isverenin yaninda çalismislarsa onlarin adina KEY ödemesi mutlaka yapilmistir.

* KAMUDA SÖZLESMELI OLARAK ÇALISANLARIN KEY ALAMAYACAKLARI DOGRU MU?

Hayir. O tarihlerde kamuda çalisan herkesten KEY kesintisi yapildi. Yani onlarda KEY ödemesini alabilecekler.