Makale tanımı herkes için değişen bir tanım değildir. Az çok herkesin üzerinde mutabık olduğu bir kavramdır. Ancak zamanla birlikte makalenin tanımı ve kapsamı da değişmektedir. Makalenin tanımı konusunda sizlere birkaç ansiklopedik tanım verdikten sonra, günümüz makale anlayışını sizlerle paylaşmak istiyorum.

Sponsor Bağlantılar

 

Makale, herhangi bir konuda bir düşünceyi, bir görüşü açıklamak, savunmak ya da bilgi vermek için yazılan yazı anlamına gelmektedir. Her alanda, her konuda makale yazılabilir. Denemenin tersine bir makalede kanıtlara, belgelere vb. dayanmak, bir sonuca varmak gerekir. Bir sınırlama olmamakla birlikte, makale denilince genellikle gazetelerde yayımlanan düşünce yazıları akla gelmektedir. Bunun nedeni makalenin gazeteyle birlikte doğup gelişmiş bir yazı türü olmasıdır. Nitekim Türkiye’de de ilk makaleler Tanzimat döneminde gazetelerle birlikte görülmüştür. Türün öncüsü Tercüman-ı Ahval’deki (1860) makaleleriyle Şinasi’dir (Yeni Kültür Ansiklopedisi).

 

Makale, “delil ve ispat yolu ile anlatım”a dayanan fikir yazısıdır. Diğer fikir yazılarından (fıkra, sohbet, deneme), belli bir saha ile ilgili ihtisasa veya araştırma-incelemeye dayanması ile ayrılır. Hemen her konuda makale mevzuu olabilir. Klasik kompozisyon planına göre, makalenin “giriş” kısmında konu ortaya koyulur ve bununla ilgili iddialar sıralanır; “gelişme” bölümünde, muhtelif delillerle iddianın isbatına gidilir ve “sonuç” bölümünde okuyucuya öğretilmek veya telkin edilmek istenen görüş ve düşünceler tekrar edilir. Makaleler çoğunlukla günlük gazetelerde, mecmualarda neşredilir; çeşitli uzunluklarda olabilirse de, daha çok 400-600 kelime civarındadır. Gazetelerde, daha çok aktüel hadiselere ait makaleler yayımlanır (Yeni Türk Ansiklopedisi).

 

Makale, her konuda bir görüşü savunmak, bir fikri ispatlamak veya bilgi vermek maksadıyla yazılan yazılara denir.

 

Makale bir gazete yazısıdır. Bir gazetenin görüş açısını temsil eden yazılara başmakale adı verilir. Başyazı tabiri de kullanılmaktadır. Ancak bazı dergi ve kitaplarda da belli bir konuyu derinlemesine inceleyen uzun makalelere rastlanabilir. Konu tahdidi olmayan makalede aranan şeyler; güzel bir üslup, ciddi ve hüküm bildiren kesin ifadeler, iyi seçilmiş seviyeli kelime ve deyimler, hükmü ispat etmeye yarayan doğru bilgi ve deliller olarak sıralanabilir.

 

Bir makale, giriş, gelişme ve sonuç bölümü olmak üzere üç bölümden meydana gelir. Umumiyetle bunlardan giriş bölümünde ele alınan konu ortaya konur, gelişme kısmında konu açılır, çeşitli delil ve misallerle beslenir ve sonuç kısmında önceki anlatılanların üstüne oturacak bir hüküm verilir. Bazı makalelerde önce hükmün verilip sonra açıklama ve ispatlar yapıldığı da olur.

 

Türk edebiyatına bu tür Tanzimattan sonra girmiştir. Meşhur makale yazarları arasında Namık Kemal, Ziya Paşa, Osman Turan, Nihad Sami Banarlı, Ali Fuat Başgil, Samed Ağaoğlu, Yalçın Özer isimleri hatırlanabilir (Yeni Rehber Ansiklopedisi).

 

Bu tanımlara ve günümüz şartlarına bakıldığında makalenin bir tanımı vardır demek yanlış olur. Çeşit olarakta birkaç çeşit makale olduğu düşüncesindeyim. Bunlardan bazılarını açıklamam gerekirse;

 

Gazete makaleleri: Gazetelerdeki köşe yazılarıdır. Sadece bir konuda yazarın görüşlerini, hatta yorumlarını içerir. En kısa makalelerdir. İspat ve bilimsellikten çoğu zaman uzaktır.

 

Kitap-Dergi makaleleri: Belli bir konuyu delilleriyle birlikte ortaya koyan, karşısındakine bilgi vermeyi amaçlayan. Uzun ya da kısa olabilen makalelerdir ancak bu makaleler genellikle daha derinlemesine bilgi içerirler ve daha uzundurlar.

 

Sanal Makale: İnternet ortamında bulunan her türlü bilginin değerlendirilmesini amaçlayan, uzun ya da kısa olarak yazılabilen, ele alınan konu ile ilgili derinlemesine bilgi verilen, makalenin sadece yazıdan oluşmadığını, bir makalede resim, video, müzik vb. teknolojik imkanlarında kullanılabileceğini kanıtlayan yeni bir yazım türüdür makale.

 

Yenimakale.Com sanal makale türlerini kapsamakla birlikte, yazarlık, makalecilik, bilgi, zaman, internet vb. kavramlara farklı yaklaşmakta, kısaca kendi tarzını oluşturmaktadır. Hangi gazetede müzik dinleyebilirsiniz! Hangi kitap ya da dergide video izleyebilirsiniz! Biz bir makalede ne arıyorsanız onu size vermek için buradayız.

 

İlgili Makaleler:

 

Makale Nedir ve Makale Özellikle Nelerdir?